Uluslararası Adalet Divanı’nın Danışma Görüşü
Uluslararası Adalet Divanı (UAD), İsrail’in Filistin’i işgali, Batı Şeria ve Doğu Kudüs’teki ilhak uygulamaları, apartheid ve ayrımcı uygulamaların hukuka aykırılığı hakkında önemli bir danışma görüşü açıkladı. Görüşte, İsrail’in Filistin işgalinin uluslararası hukuka aykırı olduğunu, işgal altındaki Filistin topraklarının parçalanmış ayrı bölgeler değil tek bir bölge olduğunu vurguladı. Ayrıca, İsrail’in Gazze’de işgalci güç konumunda bulunduğunu belirtti ve işgalin bu kadar uzun sürdürülemeyeceği gibi birçok önemli konuya değindi. Danışma görüşünde, Filistin halkının kendi kaderini tayin hakkının ihlal edildiği ve Kudüs’ün demografik yapısını değiştirme çabalarının hukuka aykırı olduğu açıklandı.
UAD’ın Görevleri ve Danışma Görüşü
UAD, Birleşmiş Milletler’in temel yargı organı olarak, devletler arasında hukuki ihtilafları çözmek ve danışma görüşü bildirmek gibi görevlere sahiptir. Devletler Divan’dan danışma görüşü isteyemezken, BM organları ve faaliyet alanlarıyla ilgili konularda UAD’den danışma görüşü alabilir. UAD, İsrail’in Filistin’deki politikaları ve uygulamalarının hukuki sonuçlarına ilişkin bağlayıcı olmayan bir danışma görüşü açıklamıştır.
UAD’ın Danışma Görüşünün Anlamı
UAD’ın danışma görüşleri genel olarak bağlayıcı olmayabilir ancak dünya genelinde kabul görmektedir. Bugüne kadar UAD’ın danışma görüşlerine uymayan hiçbir BM üyesi olmamıştır. Danışma görüşlerine uyma, BM üyeleri için bir teamül kuralıdır.
İsrail için Geçmişte Verilen Danışma Görüşleri
2004 yılında İsrail’in Filistin topraklarında ayrımcı ve ırkçı uygulamaları nedeniyle UAD’dan negatif bir danışma görüşü alındığı hatırlatılmıştır. Bu görüşe uyularak, İsrail’in duvar inşaatı hukuka aykırı bulunmuş ve diğer devletler tarafından da desteklenmemiştir.
İsrail’in Sona Ermesi Beklenen İşgal
UAD’ın yeni danışma görüşüne göre, İsrail’in bölgedeki işgali sona erdirilmesi ve Gazze’deki uygulamalarının durdurulması beklenmektedir. UAD’ın alacağı nihai karara uyulması ve işgalin sona erdirilmesi için uluslararası baskıların artması beklenmektedir.
Sonuç ve Süreç
UAD’ın danışma görüşü, İsrail’in Filistin işgaline son vermesi yönünde önemli bir adım olup, nihai kararın fragmanı niteliğindedir. İsrail’in UAD kararına uymaması durumunda uluslararası toplumun ambargolar ve yaptırımlar uygulaması gerekebilir. Tüm devletlerin UAD kararına riayet etmesi ve İsrail’in izole edilmesi gerektiği vurgulanmaktadır.
