Türkiye’nin UDY Politikası ve İvme Kazanması
Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi tarafından hazırlanan “Türkiye UDY Stratejisi (2024-2028)” ile Türkiye’nin UDY politikası genel hatlarıyla çizildi. Türkiye, reformlar, ekonomik istikrarı, genç nüfusu ve jeostratejik konumu sayesinde son 20 yılda UDY alanında büyük bir ivme yakaladı. 1973-2002 döneminde 15 milyar dolar, 2002-2023 döneminde ise 262 milyar dolar yatırım çekti. Türkiye’nin UDY payı son 20 yılda yüzde 0,2’den yüzde 0,9’a yükseldi.
Teknoloji Girişimlerinin Önemi
Son yıllarda teknoloji girişimlerine yapılan yatırımlar UDY akımlarında önemli bir yer tutmaya başladı. Türkiye’nin girişimcilik ekosistemi güçlü ve genç yetenek havuzuyla teknoloji girişimciliği alanında bölgesinde öne çıkıyor. 2010-2020’de yıllık ortalama 104 işlemle 74 milyon dolar yatırım alan Türkiye, 2021-2023’te yıllık ortalama 338 işlemle 1,33 milyar dolarlık yatırım çekti. Türkiye’de unicorn seviyesine ulaşan girişim sayısı 5’e, decacorn seviyesine ulaşan girişim sayısı ise 2’ye yükseldi.
UDY’nin Reel Ekonomiye Etkisi
UDY’nin Türkiye ekonomisine katkısı da önemli bir konu. Uluslararası sermayeli şirketlerin Türkiye’deki kayıtlı istihdamı ve ihracattaki payları arttı. 2006’da şirketlerin istihdam payı yüzde 7,6 iken 2021’de yüzde 8,8’e çıktı. Bu şirketlerin ihracat payı ise 2006’da 25 milyar dolardan 2021’de 63 milyar doların üzerine çıktı. Bu dönemde yapılan ihracatın yüzde 61’i orta-yüksek ve yüksek teknolojili ürünlerden oluştu.
AR-GE Harcamaları ve Yerelleşme
Stratejiye göre, Türkiye’deki toplam özel sektör AR-GE harcamalarının yüzde 30,3’ü uluslararası sermayeli şirketlerce gerçekleştirildi. Bu şirketler, yıllık ortalama 730 patent başvurusu yaparken, AR-GE yapan uluslararası sermayeli şirket sayısı da arttı. Ayrıca, bu dönemde uluslararası sermayeli şirketler toplam tedariklerinin yüzde 71,8’ini yerelden gerçekleştirdi.
